MasterHaber.com yazarı Mert Başaran, son yazısında borsa yatırımcılarına uyarılarda bulundu. Tecrübeli yatırım danışmanı Başaran, yatırımcı adaylarının dikkatli olmaları gerektiği mesajını verdi.
MERT BAŞARAN'DAN BORSAYA YATIRIMA İLİŞKİN ÖNEMLİ MESAJI
Tecrübeli yatırım danışmanı Mert Başaran, son dönemde borsadaki hareketlilikle ilgili önemli uyarılarda bulundu. Başaran yazısında yatırımcı adaylarına dikkatli olmaları gerektiği mesajını verdi.
GEÇMİŞ TECRÜBELERDEN DERS ALINMALI
Başaran, geçmişte kripto varlıklarda yaşananların borsada da tekrarlanma ihtimalinin olduğuna işaret etti. Tecrübesiz yatırımcıların büyük zarara uğrayabileceğini ifade eden deneyimli isim, spekülatif yatırımlara karşı uyardı.
KÜÇÜK SERMAYEYLE BAŞLANMALI
Yeni yatırımcılar için ilk adımın 5 bin liralık bir sermaye ile başlamak olduğunu belirten Başaran, tecrübe kazanılana kadar risk alınmaması gerektiği görüşünde. Teknik ve temel analiz eğitiminin önemine dikkat çekti.
işte Mert Başaran’ın köşe yazısı:
Soru, çok güzel gelse de aslında biraz korkutucu bir soru. Çünkü geçmiş tecrübeler gösteriyor ki dünyada ne zaman insanlar sıradan vatandaş konuyu bilmeyen, daha önce bu tip yatırımlar yapmamış insanlar bir konuda çok fazla soru soruyor, o piyasada besbelli bir risk arttığı, yani fiyatların epey yükseldiği ve düşüş olma olasılığının arttığını gösterir. 2-3 yıl önce bir programa gittiğimde herkes kripto konuşuyordu. Şimdi kimse kripto konuşmuyor. Çünkü kriptoda korkunç zararlar oldu, insanlar çok zarar gördü. Şimdi herkes borsa konuşuyor. Çünkü son dönemde borsa yaklaşık 1,5-2 yılda endeks 1000’den 8000 binlere geldi. Nerdeyse 8 kat arttı. Doğru yatırım konularına yönelen, doğru hisseyi alanlar 10-20 kat para kazanırken, çoğu spekülatif hisseye girip, al sat yapanlar çok ciddi para kaybetti.
Dolayısıyla borsa tutanlar için iyi şirketlere, iyi firmalara ortak olduğunu baz alanlar buna inananlar için çok ciddi yatırım ve para fırsatları sunuyor. Ve sunmuştur geçmişte de. Bunu bir yatırım aracı değil de bir oyun aracı bir kumar aracı, hızlı al-sat yapayım köşeyi dönme aracı gibi araç olarak görenler ise genelde spekülatif hisselerde çok hızlı hareket ederek çok hızlı para kaybettiler.
Önümüzdeki dönemde de borsada endeksin çok hızlı artmasından dolayı, faizlerin de artmaya devam etmesi biraz yatay gidilen riskli ve zor bir dönem olabilir. Bundan 2-3 yıl önce kendi sosyal medyamda buralar fırsat, ben alıyorum, alınabilir dediğim noktalar artık çok uzakta.
Çünkü dolar bazında neredeyse 2-2,5 kat arttı. Bu borsa daha çok gitmez demek değildir. Burada lütfen bunu iyi anlamak lazım. Çünkü bunu kimse bilemez. Ama çokta alım fırsatı değil. Çünkü tarihi zirvemiz 510 dolar. Tarihi dibimiz son 20 yıllık 120 dolar. Biz şu anda 310 dolarlar civarındayız. Dolayısıyla daha gidecek çok yolumuz var. Ama aşağıda gidecek yolumuz var. Tam ortalardayız. Dolayısıyla böyle dönemlerde faiz çok arttığında hızlı artışların sonunda böyle düzeltme buna İngilizce ‘Correction’ denir. Correction denmesinin nedeni, yani bir yanlışlık olmuş veya çok hızlı artmış düzeltme yapıyoruz, yani “Correction yapıyoruz” derler. Bu da borsalarda çok olağandır. Çok sağlıklıdır. Burada daha önce alanlar için çok sorun yoktur. Ama yeni girenler eğer bu endeksten birden bütün paralarını yatırırlarsa yüzde 20-30 düşüşlerde çok büyük panik olabilirler.
BORSA KARLI BİR YATIRIM ARACIDIR
Özellikle iyi firmaları olanlar yine çok fazla korkmaması lazım. Onlar düşüşte olsa her zaman tarihi zirvelerini geçiyorlar. Ama spekülatif bir masa, bir kasa kağıt hisselerde olanlar için durum çok riskli oluyor. Onların ciddi zararları oluyor. Dolayısıyla borsa kötü değildir, borsa karlı bir yatırım aracıdır. Ama biz aç gözlü olduğumuz için yanlış rakamlardan, yanlış hisseler aldığımız için zarar ederiz. Sonunda da borsa kötü deyip kızarız.
Burada neye dikkat etmek lazım? Birincisi yeni borsaya giriyorsanız kesinlikle bütün paranızla girmeyin. Çok küçük bir parayla girin. Ben bunu 5 bin lira olarak söylüyorum. 5 bin lirayı 1 yıl sonra 25-30 bin lira yapabiliyor musunuz bir bakın. Yapabiliyorsanız siz bu işi biliyorsunuzdur. Ama bunu yapamıyorsanız o para 5 bin liradan 4-3 bin liraya düşüyorsa kesinlikle daha büyük parayla girip paranızı batırmayın, kaybetmeyin. Ama 5 bin liradan paranızı artırdınız 1 yıl sonra. O zaman siz demek; temel analizi de, teknik analizi de öğrendiniz. Doğru hisseleri, doğru fiyatla seçebiliyorsunuz. O zaman daha yüksek rakamlarla girip kendinizi deneyip paranızı artırmaya çalışabilirsiniz. Ama hiçbir şey bilmeyen. Temel analizi nedir, şirket bilançosu okumak nedir? Bilmeyen teknik analiz nedir? Hangi fiyattan alacağını bilmeyen bir sürü yeni yatırımcı bu fiyatlardan girip sonunda zarar etme olasılığına sahip. Dolayısıyla çok dikkatli olsunlar.
İLK ÖNCE ‘NASIL KAYBEDİLİR?’ ONU ÖĞRENMENİZ LAZIM
İyi firmaları seçecek bilginiz yoksa ne yapacaksınız? Borsadan uzak mı kalacaksınız? Hayır. Yatırım fonları var. Koç grubunun, İş Bankası grubunun bir sürü şirketlerinin olduğu, yıllardan beri çok fazla kazandırmış fonlar var. Yani endeks 5 yılda yüzde 700 kazandırmış. 1’e 7 yapmış. Ama Koç grubu iştirak konu yüzde 1500. Aynı şekilde İş Bankası işçiler fonu 1500. Yani yüzde 700 kat daha fazla kazandırmış endekse göre. Böyle doğru fonları alırsanız, istikrarlı şekilde tutarsanız kazanırsınız. Ama böyle bir endeksten hiçbir şey bilmeyen, finansal okur yazarlığı olmayan, temel analiz, teknik analiz bilmeyen bir insanın bütün parasıyla hisse senedi alması çok ciddi sorunlar çıkarabilir. Borsada ilk önce nasıl kaybedilir onu öğrenmeniz lazım. Birkaç kez kaybedip hataları yaparak öğrendikten sonra zaten artık bir daha kaybetmeyecek şekilde kendinizi geliştirirsiniz. Ama bütün paranızla ömrünüz boyunca kazandığınız parayı tek seferde yatırırsanız ve onun yarısını kaybederseniz, yani 2 milyonunuzu ömür boyu biriktirdiniz. Ve 1 milyona düşürürseniz, bakın yüzde 50 düşürürseniz o paranın bir daha çıkması için bir yüzde 100 yapmanız lazım. Bu da çok zordur. Dolayısıyla yüzde 50 düşen bir şeyi yüzde 100 çıkarmanız gerekiyor. Kazanmanız lazım. Zararınızı kurtarmanız için. Bu da çok riskli. Dolayısıyla kesinlikle böyle bir endekste hiçbir şey bilmeyen insanların bütün parasını birden bire sokmasını tavsiye etmiyorum.
HALKA ARZLARDA GEL GEL YAPILIYOR
Halka arzlar kısmına gelince, halka arzlara katılmaya devam edebilirsiniz. Halka arzlarda resmen para saçılıyor şu anda. Küçük paralar. Zaten istediğiniz kadar başvurun 2-3 bin liradan fazla vermiyorlar. Küçük paralarla alıp iyi şirketlerin halka arzlarına girip. 2-3-4 katladıktan sonra paranızı 2 bin lirayı 5-6 bin lira yaparak bir para kazanabilirsiniz. İyi şirketlerin halka arzlarına girmenizi tavsiye ediyorum. Ama burada da bir risk var. 2 bin lirayı 10 bin lira yapıp, paranızı 5’e katladığınızda “ben bu işi çok biliyorum” diye böyle kendinizce havalara girip yarın bir gün 5-10 milyon para sokmayın. Çünkü o halka arzlarda kazandığınız para her zaman olacak para değildir. Normal şartlarda bunu kazanamazsınız. Normal hisselerde bunu kazanamazsınız. Halka arzlarda çok az bir arz olduğu için, talepte çok yüksek olduğu için bu şirketler böyle çok gidiyor. Ama buna borsa tarihinde biraz gel gel denir. Gel gel yapılıyor. Sizde gelirseniz tüm paranızı koyarsanız tüm paranızı kaybedebilirsiniz. Dolayısıyla borsada güzel fırsatlar vardır. Hep olacaktır. Ama bunun için çok disiplinli olmanız lazım ve çok küçük paraları ilk önce büyütmeyi öğrenmeniz lazım. Küçük parayı büyütmeyi öğrenmemiş biri bütün parasıyla borsaya girmesi sonunda felaket doğurabilir. Özellikle bu kadar hızlı artmış endekslerde felaket doğurabilir. Bunu daha önce kriptoda gördük. Kriptoda çok büyük para kayıpları oldu 2-3 yıl önce. Aynı şekilde de borsada da olabilir. Lütfen tedbirli olun.